Ο καθηγητής Βαρώνος, στο εναρκτήριο περι φυτοθεραπείας μάθημά του, στά σεμινάρια που οργάνωσε η Εταιρία Φυτοθεραπείας υπό την προεδρία του Φαρμακοποιού Γιάννη Ευσταθίου, καθόρισε ότι:
“Ο κλάδος που προϋπήρχε της ιατρικής, η θεραπευτική, πήρε από όλες τις πηγές γνώσεις, κάνοντας αποδεκτές όλες τις μεθόδους, ώστε φθάνοντας στις μέρες μας, μετά από την εμπειρία τόσων χιλιετηρίδων και με τα σημερινά δεδομένα της επιστήμης, να προχωρά συνεχώς στην ανεύρεση και αποκάλυψη όλο και νέων επιτεύξεων”…
Έτσι, η σημερινή επιστήμη, μη απορρίπτοντας τίποτε από τα εμπειρικά και ελέγχοντάς τα με την επιστημονική έρευνα και μέθοδο, να φθάνει σ’αυτό που ο Λουδοβίκος Ρενόν ονομάζει επιστημονικό εμπειρισμό.
Η φύση, λοιπόν, ανάμεσα στις τόσες άλλες παροχές που προσέφερε στο ανθρώπινο γένος, κράτησε ξεχωριστή θέση γιά την προσφορά της στο βασικότερο ανθρώπινο αγαθό, την υγεία. Η φύση προσέφερε, ο άνθρωπος διάλεξε και πήρε!
Όμως όχι μόνον, αλλά και παίρνει…..και καθώς φαίνεται θα εξακολουθεί να παίρνει.
Όπως είναι γνωστό, ο πρωτόγονος πρόγονός μας εκτεθημένος στις καιρικές συνθήκες και ανωμαλίες του μακρινού παρελθόντος, γεμάτος δέος γιά το μεγαλείο που γύρω του έβλεπε και φόβο γι’αυτά που δεν καταλάβαινε, στράφηκε, γιά κάθε του κακό συναπάντημα στούς Θεούς. Άλλοτε παρακαλώντας γιά κάτι και άλλοτε ζητώντας παρηγοριά και λησμονιά.Στην αρρώστια του κατέφευγε στούς ιερείς, οι οποίοι στην αρχήπροσπαθούσαν με θυσίες και μυσταγωγίες να γιατρέψουν την αρρώστια.
Σιγά σιγά όμως, το δικό μας συν Αθηνά και χείρα κίνει, τους έγινε γνώση και άρχισαν να ψάχνουν για να βρούν φάρμακα γιά τους αρρώστους. Το ψάξιμο αυτό έγινε, κυρίως, με την παρατήρηση στα ζώα, που οδήγησε στο φυτικό βασίλειο.
Τότε άρχισε η φυτοθεραπεία , της οποίας η εφαρμογή, στην αρχήμέσα από τα ιερατεία και κατόπιν από ονομαστούς γιατρούς, κράτησε αρκετές χιλιάδες χρόνια.
Αν ανατρέξουμε στα βιβλία μας θα δούμε, ότι φθάνει μέχρι τις αρχές του αιώνα μας και φθίνουσα μέχρι τις αρχές του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Χάνεται για λίγο,τσαλαπατημένη και στραπατσαρισμένη κάτω από το βαρύ εγωιστικό πέλμα τωντελευταίων ανακαλύψεων , που βλέποντας αυτές οι ίδιες οι ανακαλύψεις, μέσα από το άφρον ανθρώπινο μάτι πόσο απαραίτητες ήταν στην ανθρωπότητα (πενικιλλίνη, ορός της αλήθειας, oncovin, velbe, vincamine, tanacain, hydergin, dihydergot, cafergot, methergin, buscopan. digoxin,lanoxin, khelline, vibeline, legalon, venoruton καιτόσα άλλα) ξέχασαν, μπρός στην παραφορά τους, ότι δεν ήταν παρά αποτελέσματα ερευνών που έγιναν στα φυτά. Και επειδή πέρασαν μέσα από μεγάλα εργαστήρια ‘οπως η Sandoz,Elli Lily, Ciba,κλπ ξέχασαν και την καταγωγή τους ακόμη penicillin = θαλόφυτα/ hydergin, dihydergot κλπ = ερυσιβώδης όλυρα/ οncovin, velbe = vinca rosea/ ορός της αλήθειας = hyoscyamus niger=hyosciamine=hyoscin (scopolamine)/tanacain = ginkgo biloba/ digoxin, lanoxin = καρδιακός λανατοσίδης = digitalis lanata με το τόσο συζητημένο τελευταίο επίτευγμα τό taxol από το κωνοφόρο taxus bucatta κ.τ.ά., ξαναεμφανίζεται πλέον δυναμικά η φυτοθεραπεία από την δεκαετία του εξήντα και αρχίζει να απωθεί τους κοντόφθαλμους, ανοίγοντας νέους δρόμους στην θεραπευτική.
Τι σημασία έχει αν δεν την πούμε φυτοθεραπεία? Μήπως θα παύσει να είναι η θεραπευτική που αντλεί πηγές και γνώση μέσα από τα φυτά?
Στοιχειωδώς θα αναφέρουμε μερικά από όσα, στα περι ιατρικής ύλης βιβλία, και στις
διάφορες φαρμακολογίες του παρελθόντος, διαβάζομε, γιά να δούμε πως οδηγηθήκαμε από το πείραμα στην παρατήρηση και από αυτή στη γνώση:
Έτσι, πολύ παληά ο Γαληνός έλεγε και συμβούλευε, ότι αν θέλει κάποιος να κοιμηθεί καλά το βράδυ,θα πρέπει να φάει μιά καλή σαλάτα lactuca (άγριο μαρούλι).
Η γνώση του Γαληνού, ήταν καθαρά εμπειρική και εφαρμόσθηκε μετά από παρατήρηση. Σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι από τον κορμό του φυτού βγαίνει ένας οπός ο οποίος συλλέγεται σαν μιά μαλακή μάζα, που φέρεται στο εμπόριο με το όνομα lactucarium και χρησιμοποιείται σαν ηρεμιστικό των νηπίων, υπνογόνο και κατά των σεξουαλικών υπερδιεγέρσεων του άρρενος.
Κατά τον ίδιο τρόπο σε βιβλίο του περασμένου αιώνα (φαρμακολογία Κωστή 1855), διαβάζουμε ότι το κιχώριο, φυτό πολύ κοινό, χρησιμοποιείται στην ατονία των πεπτικών οργάνων και προς άλλα πάθη. Σήμερα γνωρίζουμε ότι είναι χολαγωγό, χολοκινητικό και χολαιρετικό.
Επίσης είναι πολύ καλό διουρητικό και ένα από τα καλύτερα υποκατάστατα του καφφέ, χωρίς να χάνει τις ιδιότητές του.
Βλέπομε, λοιπόν, ότι η παρατήρηση οδήγησε στη γνώση ότι, το πρώτο είναι ηρεμιστικό και το δεύτερο είναι τονωτικό του εντερικού σωλήνα. Το πείραμα, δηλαδή, οδήγησε στην επιβεβαίωση της παρατήρησης.
Γιά τον λυκίσκο όμως έλεγαν ότι είναι τονωτικό, στήν, από την ατονία των πεπτικών οργάνων, δυσπεψία. Επίσης τον έδιδαν και στα “χοιραδικά πάθη” και εννοούσαν τις αδενίτιδες.
Επίσης στα χρόνια δερματικά νοσήματα και τα νοσήματα του ήπατος.
Σήμερα γνωρίζομε ότι ο λυκίσκος είναι ένα θαυμάσιο ηρεμιστικό.
Εδώ η πειραματική γνώση διόρθωσε την παρατήρηση, η οποία αποδόθηκε, θα λέγαμε, έμμεσα σαν προς την δυσπεψία τονωτικό = ηρεμιστικό του πεπτικού σωλήνος.
Ήταν λίγο πριν αρχίσει ο πόλεμος και τα φαρμακεία διατηρούσαν κατά 60-70% τη βαζαρία τους με τις αλοιφές και τα συρτάρια με τα χόρτα για τις παρασκευές συνταγών magistral, που ήταν όλες σχεδόν μίγματα φυτικών παρασκευασμένων στις τότε μορφές.
Και ακόμη περισσότερο δεν είναι μακριά η εποχή που μικρός μέσα στο εργαστήριο του φαρμακείου παρατηρούσα τον πατέρα μου να βράζει το νερό και να παρασκευάζει τις τότε, όπως είπα, μορφές παρασκευασμάτων decocta, infusa, macerationes κ.λ.π.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι πλούσια η φύση μάς έδινε τα απαραίτητα γιά την υγεία μας, μέχρι και πρίν από 50 χρόνια.
Λίγο πριν τον πόλεμο είναι η αρχή της βιομηχανικής παρασκευής χημικών φαρμάκων. Φαρμάκων, δηλαδή, που οι πρώτες τους ύλες παρασκευάζονται στο βιομηχανικό εργαστήριο.
Και η αρχή αυτή έγινε από τα χρωματουργεία ή αν θέλετε καλύτερα από την βιομηχανία χρωμάτων, όταν διαπιστώθηκε ότι τα ενδιάμεσα προϊόντα των διαφόρων αντιδράσεων, ήταν πολύ καλά φάρμακα. Τέτοια ήταν οι σουλφαμίδες.
Πρίν αφήσουμε αυτή την εποχή θα πρέπει να πούμε ότι οι σουλφαμίδες ήταν πολύ καλά φάρμακα, αν και με αρκετές παρενέργειες, καί κράτησαν τα πρωτεία γιά πολλά χρόνια (δεν πρέπει να ξεχνάμε το ultraseptil), μέχρις ότου εμφανίσθηκαν τα αντιβιοτικά.
Σε όλο το διάστημα από τότε μέχρι και σήμερα και παρά την γιά λίγο εξαφανισή τους, όπως παρα πάνω είπα, τα φυτά ουσιαστικά εξακολουθούν να δίδουν το παρόν και η χρήση προϊόντων φυτικών δεν έπεσε πότέ κάτω από το 20-25%. Φυτικά προϊόντα που χρησιμοποιήθηκαν κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Όμως το κανονικό ύψος χρήσης των προϊόντων αυτων φθάνει το 40-45% αν προσθέσουμε και τά κατώτερα φυτά που είναι αυτά που παράγουν τα αντιβιοτικά.
Η εποχή, λοιπόν, από το 1944 μέχρι και πρίν από 15-20 χρόνια, σημαδεύτηκε από τα χημικά φάρμακα, γιά το καθ’ένα από τα οποία ο κόσμος στην αρχή πίστευε ότι ήταν πανάκεια, έχοντας και την σύμφωνο γνώμη των αμετακίνητων ιατρών. Και το πίστευε κάθε φορά που κάτι καινούργιο έρχονταν στην κατανάλωση. Ύστερα βλέποντας τις παρενέργειες και τις αντενδείξεις να γεμίζουν τα προσπεκτούς των οδηγιών, άρχισε σιγά σιγά να γίνεται πιό επιφυλακτικός και να επανέρχεται αναζητώντας φάρμακα με βάση φυσικές πηγές όπως είναι το φυτικό, το ζωικό και το ορυκτό βασίλειο.
Ίσως αυτό να προκαλεί στον αμετακίνητο της εφηρμοσμένης,σήμερα, ιατρικής προκατάληψη και περίσκεψη. Πιθανόν δεν αναζητά τους λόγους που ο κόσμος ζητά την επάνοδο στα παρασκευάσματα από φυτά. Σ’αυτή την ίδια, δηλαδη, την εξέλιξη της θεραπευτικής.
Λησμόνησε την Ευθαλεία σαν φυτό. Ίσως να θυμάται την ατροπίνη, το δραστικό συστατικό της ευθαλείας, χωρίς να το συνδέει με αυτήν.
Βέβαια θα είναι πέρα από κάθε λογική να αποκλειστεί η χημεία, η οποία πράγματι σημάδεψε τις μετά τον πόλεμο δεκαετίες με τις επιτεύξεις της.
Όμως θα πρέπει να μην ξεχνάμε ότι η αναζήτηση δεν μπορεί να γίνεται μόνον ανάμεσα από παραγωγές και παραλλαγές χημικών ουσιών, άλλα και μέσα από την φύση που μας περιβάλει και μας καθοδηγεί και που πάντα μας προμήθευε ό,τι χρειαζόμαστε.
Χρειάζεται η έρευνα πάνω στα φυτά, κυρίως, γιατί σίγουρα υπάρχουν ακόμα πολλά που μας είναι άγνωστα. Δεν εκμεταλλευόμαστε ακόμα όλες τις οδηγίες του φυτικού βασιλείου.
Οι χημικές συνθέσεις παρουσιάζουν κενά και αγνοούμε ακόμη ορισμένες θεραπευτικές εφάρμογές των φυτών.
Παρά ταύτα, πάρα πολλές πραγματογνωμοσύνες βοτανικές, χημικές, φαρμακολογικές, κλινικές πραγματοποιούνται αυτά τα τελευταία χρόνια σ’ολόκληρο τον κόσμο. Νέες πρώτες ύλες ανευρίσκονται.
Κυρίως σε εξωτικά φυτά, ουσίες με νέες μοριακές δομές έχουν απομονωθεί και νέες φαρμακολογικές ιδιότητες έγιναν γνωστές και μελετώνται από θεραπευτικής απόψεως.
Όπως είπαμε, ότι είναι πέρα από κάθε λογική να αποκλειστεί η χημεία από την έρευνα και την θεραπευτική έτσι είναι και πέρα από κάθε λογική να ασκείται η φυτοθεραπεία μόνη και αποκλεισμένη από την διαγνωστική εξέλιξη.
Ο γιατρός γιά να βοηθήσει την θεμελίωση της δικής του διαγνωστικής, εκτός των φυτοθεραπευτικών μέσων, θα παραγγείλει και χρήσιμες συμπληρωματικές εξετάσεις που, επιτρέποντάς του την καλή διάγνωση, τον βοηθούν να αναγράψει στον ασθενή του φάρμακα που περιέχουν τα δραστικά συστατικά των ενδεικνυομένων φυτών*, ανάλογα με την περίπτωση. Πολλές φορές όμως και αυτό το φυτό το ίδιο ή σε συνδυασμό. Η δραση αυτών των δραστικών φυτικών ουσιών, έχει προφανώς τον ίδιο στόχο με αυτόν των χημικών φαρμάκων.
Όμως το ένα είναι πλήρες και οφελείται από την συνθετότητά του που του επεξεργάσθηκε η φύση, ενώ το άλλο είναι απλό χωρίς να οφελείται παρά από το δηλητηριώδες του, που πολλές φορές είναι υπερβολικό.
Τα φυτά γιά να δράσουν πλήρως, με δύναμη και κατά περίπτωση, πρέπει να είναι ολόκληρα γιά να έχουν όλα τους τα στοιχεία (ρίζα, καρπό, φλοιό, φύλλα,άνθη) και κυρίως τα μέταλλά τους, όπως ακριβώς ευρίσκονται και είναι μέσα στο φυτό.
Ενώ οι χημικοί μπόρεσαν να διαχωρίσουν ένα φυτό στα συστατικά του τα απλού-στερα, δεν μπόρεσαν, αντίθετα, να συνθέσουν το φυτό ολόκληρο απότα συνθετικά του αυτά.
Πιστεύεται ότι γνωρίζουμε την σύνθεση της κράμβης, όμως δεν μπορούμε να την συν-θέσουμε.
Το φυσικό προϊόν γιά να ενεργήσει περιέχει μέσα στόν τύπο του όλα τα στοιχεία τα απαραίτητα στην δράση του. Οι διάφοροι παράγοντες αλληλοσυμπληρούμενοι, αυξάνονται ή ελαττώνονται.
Σαν τεκμήριο πέρνουμε το παράδειγμα μιάς αρρώστιας. Του σκορβούτου. Ποτέ δεν θεραπεύτηκε με την συνθετική βιταμίνη C την λεγομένη αντισκορβουτική. Έστω και αν χορηγηθει αυτή σε πολύ ισχυρές δόσεις.
Αντιθέτως το σκορβούτο θεραπεύτηκε με την χορήγηση μερικών λαχανικών ή φρούτων (κράμβη, λεμόνι).
Γιατί;Διότι μέσα στο φυτό η βιταμίνη C συνοδεύεται από ένα άλλο βιταμινικό παράγοντα την C2, απαραίτητη στην δράση της βιταμίνης C, που αν και καθορίστηκε δεν στάθηκε δυνατον να συντεθεί στο εργαστήριο, αφού δεν αποτελεί παρά παράγοντα συνέργειας.
………………………………………………………………………………..
* Μιά τέτοια εξέταση είναι το πρωτεϊνικό προφίλ, ολίγα περί του οποίου θα μετέλθωμε σε ξεχωριστο κεφάλαιο
Στη φυτοθεραπεία..
…..η πείρα και η γνώση τριάντα και πλέον ετών, καθορίζουν το μέγεθος των δυνατοτήτων των φαρμακείων Ι. και Χ. Ευσταθίου, στον τομέα αυτό.
Πάνω από 460 μητρικά βάμματα, πλήρως ελεγμένα και ετοιμοπαράδοτα. 780 φυτά από όλον τον κόσμο, ελεγμένα και απεντομωμένα με ακτίνες UV. Απεντόμωση που γίνεται με ειδικό μηχάνημα που διαθέτει το φαρμακείο μας. 180 υγρά εκχυλίσματα, 36 μαλακά εκχυλίσματα και 42 ξηρά. 16 λιπιδικά εκχυλίσματα φυτών παρασκευασμένα σε ειδικό μηχάνημα εναλλαγής ζεστό-κρύο [refluxion]. Απόστακτα ύδατα φυτών κλπ. ευρίσκονται πάντα στην διάθεση του Φαρμακοποιού που θα τα αναζητήσει ή του ιατρού που θα τα αναγράψει.
Κατάλογος φυτών και φυτικών παρασκευασμάτων που παρέχονται από τα Φαρμακεία Ι. & Χ.ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ,
Ο κατάλογος των φυτών και φυτικών παρασκευασμάτων ταξινομήθηκε σύμφωνα με το λατινικό επιστημονικό τους όνομα και τις φαρμακευτικές μορφές υπό τις οποίες ανευρίσκονται στα φαρμακεία “ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ”:
[Σελίδες 28]